Bölüm 07: PHP’de İşleçler (Operatörler)

PHP’de işleçler (operatörler), değişkenler ve değerler üzerinde işlem yapmak için kullanılır. Matematiksel işlemlerden mantıksal kıyaslamalara kadar birçok farklı operatör türü vardır.

Bu yazıda işleç türlerini ve öncelik sıralarını detaylı bir şekilde inceleyeceğiz.

İşleç Önceliği (Operator Precedence)

PHP’de işleçlerin çalışma sırası öncelik (precedence) ve bağlayıcılık (associativity) ile belirlenir.

İşleç	Öncelik	Bağlayıcılık
()	En yüksek	–
++, –, !	2	Sağdan sola
*, /, %	3	Soldan sağa
+, –	4	Soldan sağa
<, >, <=, >=	5	Soldan sağa
==, !=, ===, !==	6	Soldan sağa
&&	7	Soldan sağa
`		`
=	En düşük	Sağdan sola

$x = 5 + 3 * 2; // 3 * 2 önce işlenir: 5 + 6 = 11
echo $x; // Çıktı: 11

Parantez kullanarak işleç önceliğini değiştirebiliriz:

$y = (5 + 3) * 2; // Önce 5+3 işlenir: 8 * 2 = 16
echo $y; // Çıktı: 16

Aritmetik İşleçler

Aritmetik operatörler, sayısal işlemler yapmak için kullanılır.

Operatör	Açıklama	Örnek
+	Toplama	$x + $y
–	Çıkarma	$x – $y
*	Çarpma	$x * $y
/	Bölme	$x / $y
%	Modül (kalan)	$x % $y

$a = 10;
$b = 3;
echo $a % $b; // Çıktı: 1 (10'u 3'e böldüğümüzde kalan 1)

Artırım ve Eksiltim İşleçleri (Increment & Decrement)

Bu operatörler değişkenin değerini artırır veya azaltır.

Operatör	Açıklama	Örnek
++$x	Ön artırım	$x = 5; ++$x; // 6
$x++	Sonra artırım	$x = 5; $y = $x++; // $y = 5, $x = 6
–$x	Ön eksiltim	$x = 5; –$x; // 4
$x–	Sonra eksiltim	$x = 5; $y = $x–; // $y = 5, $x = 4

$x = 5;
echo ++$x; // Çıktı: 6
echo $x++; // Çıktı: 6, sonra $x = 7 olur

Atama İşleçleri

Atama işleçleri, değişkenlere değer atamak için kullanılır.

Operatör	Açıklama	Örnek
=	Değer atama	$x = 5;
+=	Toplayarak atama	$x += 2; // $x = $x + 2
-=	Çıkararak atama	$x -= 2; // $x = $x – 2
*=	Çarparak atama	$x = 2; // $x = $x 2
/=	Bölerek atama	$x /= 2; // $x = $x / 2
%=	Modül alarak atama	$x %= 2; // $x = $x % 2

Bitsel İşleçler (Bitwise Operators)

PHP’de bitsel işleçler bit düzeyinde işlemler yapmak için kullanılır.

Operatör	Açıklama	Örnek
&	Ve	$x & $y
`	`	Veya
^	Özel Veya (XOR)	$x ^ $y
~	Tersleme (NOT)	~$x
<<	Bit kaydırma sola	$x << 2
>>	Bit kaydırma sağa	$x >> 2

$a = 5; // 101
$b = 3; // 011
echo $a & $b; // 001 (1)

Karşılaştırma İşleçleri

Operatör	Açıklama	Örnek
==	Eşit mi?	$x == $y
!= veya <>	Eşit değil mi?	$x != $y
>	Büyük mü?	$x > $y
<	Küçük mü?	$x < $y

Hata Denetim İşleci (@)

@ operatörü, hata mesajlarını gizlemek için kullanılır.

@$sonuc = 10 / 0; // Hata mesajını bastırır

Çalıştırma İşleci (Execution Operator )

PHP’de backtick (`) komutları çalıştırmak için kullanılır:

$output = `ls -l`;
echo $output;

Mantıksal İşleçler

Operatör	Açıklama	Örnek
&&	Ve	$x == $y
`		`
!	Değil	!$x

Dizge İşleçleri

PHP’de dizgeleri birleştirmek için . kullanılır:

$isim = "Ahmet";
$soyisim = "Yılmaz";
echo $isim . " " . $soyisim; // Ahmet Yılmaz

Dizi İşleçleri

Operatör	Açıklama
+	Dizileri birleştirir
==	Eşit mi?
===	Hem değer hem tür olarak eşit mi?

Tür İşleçleri

PHP’de tür kontrolü için:

$x = 10;
echo gettype($x); // integer

Bölüm Sonu Canavarı: PHP İşleçler Testi

Bu testleri çözerek PHP işleçlerini tam anlamıyla öğrenmiş olacaksın!

İşleç Önceliği: Çıktı ne olur?

echo 3 + 5 * 2;

Atama İşleci: Çıktı ne olur?

$x = 10;
$x += 5;
echo $x;

Mantıksal İşleçler: Çıktı ne olur?

echo (true && false) ? "Evet" : "Hayır";

Posted in PHP Eğitimi by Birkan